Diskurso Gobernador George-Wout promé ku kòmbersashon na mesa rondó riba Dia di Reino
Ekselensianan, señoras i señores presente aki na Kas di Gobernador, i tur ku ta konektá ku nos via un transmishon bibu.
Bon biní na e enkuentro spesial akí na honor di selebrashon di setenta aña Statüt pa Reino Hulandes. Mi ta partikularmente kontentu ku nos ta selebrando e aniversario akí na Kòrsou; pasobra Statüt ta tambe nos Statüt!
Statüt ta e dokumento básiko di nos outonomia i struktura estatal. Pero, e ta prinsipalmente e dokumento ku ta ekspresá e union entre e paisnan di reino; partikularmente pa medio di e palabranan “ku boluntat pa yuda otro!” (‘de wil elkander bij te staan’).
Minister di Enseñansa, Siensia, Kultura i Deporte a tuma e inisiativa pa aktualisá e karta di lès ku ta trata Statüt tantu pa skol básiko komo pa enseñansa sekundario. Mi ta sumamente kontentu ku esei. Pasobra ta importante pa siña nos hóbennan, komo futuro polítiko i profeshonal, di unda nos ta bini den sentido gubernamental. Naturalmente, e karta di lès ta dediká atenshon amplio, entre otro, na ròl di e kofundadó di Statüt, Dr. Moisés da Costa Gómez. Ku rason, Universidat di Kòrsou resientemente a lanta un kátedra ku ta karga su nòmber.
Loke ta spesial na e karta di lès akí pa nos hóbennan ta ku e ta trese dilanti e pregunta: kon nan ta kere ku nos pais lo ta aki 30 aña? Esta ora Statüt kumpli 100 aña. Un pregunta stimulante pa hóbennan lòs nan fantasia riba dje. Nan lo por kompartí nan soñonan pa nan pais i nan mes. Al fin i al kabo, ta trata di nan futuro!
P’esei m’a pensa ku ta bon pa, na e okashon spesial akí, reflekshoná riba 70 aña di Statüt i, ku esei, riba 70 aña di outonomia. Ounke ku Kòrsou ta un pais outónomo den Reino solamente pa e último 14 añanan, nos no por keda sin inkluí tambe e añanan ku nos, huntu ku e otro islanan karibense di Reino, a biba komo Antia Hulandes. Kòrsou tabata e sentro atministrativo di Antia Hulandes. Ta aki na Willemstad nos polítiko- i profeshonalnan a forma nos gobrnashon. Pues, aki na Kòrsou nos tin 70 aña di eksperensia ku outonomia!
Kon ku bai bini, ta nos mes ta reponsabel pa diseñá bida na nos isla. Nos ta traha nos propio leinan, nos ta tuma nos propio desishonnan i ta fiha nos propio maneho. I pa esei nos mes ta karga responsabilidat tambe!
Naturalmente tin kondishon i limitashon. Tambe mester tene kuenta ku kuadronan di órden superior i tin leinan di Reino i tratadonan internashonal ku no por ignorá. Pero e pregunta ta, esaki ta algu malu? Al fin i al kabo, e tratado- i leinan di reino ta sirbi pa protehá nos siudadanonan tambe kontra nos propio desishon- i manehonan. Anto esaki no tin nodi di ta problema, semper i ora nos ke goberná di forma transparente i sólido pa defendé nos estado di derecho. Ta asina ku hasta nos por konta ku apoyo di nos sosio den Reino, esta Ulanda, basta nos ta deseá esei.
Klaro, esaki no ta kita e importansia di e kantidat di retonan grandi ku nos ta enfrentá. Asina ta ku nos mester pone man na obra. Nos mester ta realista tambe pa loke nos mes por manehá komo pais chikí outónomo. I kaminda nos lo por tin mester di algu di yudansa. Si ta p’ami, ta e temanan akí e mesa rondó di awe tardi mester trata. Kon nos mes ta hasi loke nos mester hasi? Gobernashon i maneho propio di nos asuntunan. Kiko ta bayendo bon? Kiko nos lo por hasi mihó? I kon nos por mehorá? Anto, unda nos lo por usa yudansa?
Gustosamente mi ta pasa palabra pa Jefka Alberto, nos moderador awe tardi, kende lo dialogá tokante e preguntanan akí ku representantenan di nos ‘trias politica’: nos Promé Minister, señor Gilmar Pisas, Presidente di Parlamento di Kòrsou, señora Charetti America-Francisca, i Presidente di Korte Komún di Hustisia, señor Mauritsz de Kort.
Nan ta sinta huntu na mesa ku nos Minister di Enseñansa, Siensia, Kultura i Deporte, señor Sithree van Heydoorn, kende tin e tarea importante di prepará nos hubentut pa desaroyo mas aleu di-, i pa duna kontenido na nos outonomia. I huntu kuné Dr. Francis de Lanoy, awor èks-rèktor di Universidat di Kòrsou, Dr. Moisés Da Costa Gómez. E instituto enkargá ku desaroyo profeshonal di nos pais.
Mi ta bai skucha awor ku tur atenshon!
Willemstad, 15 di desèmber 2024